English
Bản lề là gì? Bản lề thường có một góc cố định, còn lại có thể lưu động để thay đổi độ mở của cánh cửa. Cửa và vật cố định được kết nối bởi một trục quay cố định trên bản lề. Bản lề có thể được làm bằng nhiều vật liệu khác nhau, nhưng ngày nay người ta thường dùng kim loại như sắt, thép hay inox để chế tạo.
Hãy cùng Alumax tìm hiểu Bản lề là gì? Có mấy loại bản lề, ứng dụng của bản lề cho cửa thép chống cháy trong bài viết này nhé!
Hiện nay có rất nhiều loại bản lề như: bản lề lá, bản lề trụ, bản lề sàn, bản lề âm… Tùy vào loại từng loại bản lề mà cánh cửa có thể mở rộng ở nhiều góc và khoảng cách khác nhau. Bản lề là phần thiết yếu và đó vai trò quan trọng về tuổi thọ của sản phẩm cửa. Khi lắp bản lề cần chú ý đến các phương pháp kỹ thuật và chất lượng bản lề để giảm thiểu các vấn đề hay gặp ở cửa khi sử dụng bản lề lá như, gỉ sét, sệ cánh, nảy, khe hở lớn hoặc phải cắt âm khung, âm cánh (thẩm mỹ thấp và làm gáy cửa yếu).
1. Bản Lề Là Gì ?
Trả lời: Bản lề là một loại dụng cụ kỹ thuật được thiết kế, cấu tạo để làm cầu nối cố định các cánh cửa hay cửa sổ hoặc các đối tượng rắn khác. Bản lề thường cho phép chỉ là một góc hạn chế luân phiên giữa chúng (góc cố định) góc còn lại có thể lưu động.
Bản lề được làm bằng vật liệu đa dạng, nhưng ngày nay người ta thường dùng sắt, thép, nhôm và đặc biệt là thép không gỉ, inox. Tùy theo mục đích, phong cách thiết kế chúng tôi tạm phân loại thành: bản lề truyền thống (lá, trụ, chữ thất, chữ thập…) và bản lề hiện đại (các loại bản lề tủ, bản lề quạt, bản lề gập…).
Bản lề là gì?
Thông thường, hiện nay các bản lề được làm từ Inox có nhiều tính năng ưu việt hơn. Bản lề là phần thiết yếu và đó vai trò quan trọng về tuổi thọ của sản phẩm cửa, giúp cả cánh cửa liền khối với khung, chống đỡ và giữ vững cánh cửa. Khi lắp bản lề cần chú ý đến các phương pháp kỹ thuật và chất lượng bản lề để giảm thiểu các vấn đề hay gặp ở cửa khi sử dụng bản lề lá như gỉ sét, sệ cánh, nảy, khe hở lớn hoặc phải cắt âm khung, âm cánh (thẩm mỹ thấp và làm gáy cửa yếu).
Ý Nghĩa Của Bản Lề
Bản lề là một loại dụng cụ kỹ thuật được thiết kế và cấu tạo để làm cầu nối cố định các cánh cửa hay cửa sổ hoặc các đối tượng rắn khác với nhau. Bản lề thường cho phép chỉ là một góc hạn chế luân phiên giữa chúng (góc cố định) góc còn lại có thể lưu động. Hai đối tượng kết nối bởi một bản lề xoay tương đối so với nhau bởi một trục quay cố định.
Ngày nay, thuật ngữ bản lề còn được sử dụng theo nghĩa rộng như: năm bản lề có nghĩa là năm then chốt bắt đầu cho những năm tiếp theo, hay có tính chất bản lề đề cập đến một sự kiện, công việc làm điểm tựa, quan trọng, mấu chốt cho những hoạt động hoặc khả năng tiếp theo.
2. Các loại bản lề tốt nhất hiện nay bạn nên biết!
2.1. Bản lề cửa bên ngoài
Bạn đang tìm kiếm một bản lề cho cửa bên ngoài? Nếu vậy, bạn sẽ cần phải xem xét các yếu tố sau:
- Độ bền.
- Khả năng chống chọi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
- Sức mạnh.
Những yếu tố trên cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng vì bản lề cửa bên ngoài có nhiệm vụ giữ cho ngôi nhà của bạn an toàn khỏi bọn tội phạm và những kẻ xâm nhập. Nếu bản lề cửa bên ngoài quá yếu, chúng có thể bị vênh và gãy dưới tác động mạnh.
2.2. Bản lề mông
Bản lề mông là một trong những bản lề dành cho cửa bên ngoài tốt nhất. Bản lề này có hai lá giống nhau. Một lá có thể di chuyển được trong khi lá còn lại cố định tại chỗ. Sau đó, những chiếc lá này được gắn vào một thùng cuộn tròn để tạo khả năng mở cho cánh cửa.
Ưu điểm chính lớn nhất của bản lề mông là nó có thể chịu được trọng lượng cực lớn. Điều mà hầu hết các bản lề khác không thể làm.
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều bản lề mông. Cụ thể là:
- Bản lề khớp nâng: với ưu điểm nâng lên, lắp đặt và tháo gỡ dễ dàng.
- Bản lề nâng mông: được thiết kế dành riêng cho các phòng có sàn nhà không bằng phẳng.
- Bản lề mông ổ bi: phù hợp với những cánh cửa đặc biệt nặng.
2.3. Bản lề xả
Bản lề xả là một lựa chọn bản lề ngoại thất phổ biến khác. Với thiết kế tiết kiệm không gian, nó đặc biệt được sử dụng nhiều trong các phòng nhỏ.
Về nguyên lý hoạt động, bản lề xả có 2 lá nén. Khi cửa đóng lại, một trong hai lá sẽ nén vào lá kia, giúp mở rộng không gian tối đa. Mặc dù mô hình này có kích thước nhỏ, gọn nhưng độ bền của nó được công nhận khá cao. Bản lề xả xếp sau bản lề mông về độ bền. Tuy nhiên, nó không chịu được trọng lượng lớn. Nếu cánh cửa quá nặng, nó có thể bị gãy.
2.4. Bản lề ổ bi
Bản lề ổ bi khác hoàn toàn với bản lề mông ổ bi. Bản lề ổ bi được thiết kế để nâng đỡ và hỗ trợ những cánh cửa lớn, nặng.
Trong bản lề này, một ổ bi được đặt giữa hai khớp ngón tay riêng biệt. Mục đích của ổ bi là để giảm ma sát giữa hai khớp ngón tay mà có thể làm mòn bản lề theo thời gian.
Bản lề ổ bi được sử dụng phổ biến cho các loại cửa ra vào có kích thước lớn. Nó giúp cánh cửa đóng mở êm ái hơn, giảm tiếng kêu và ma sát.
2.5. Bản lề thùng
Bản lề thùng có rất nhiều điểm giống với bản lề mông. Vì vậy, chúng thường được sử dụng cho cửa trước có kích thước lớn, rộng và nặng. Sự khác biệt lớn nhất giữa bản lề thùng và bản lề mông là bản lề thùng trông đẹp mắt, phong cách và thẩm mỹ hơn.
Bản lề thùng có rất nhiều kiểu dáng, hình dạng và màu sắc. Chúng được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Ngoài vai trò, giữ cửa bên ngoài, bạn còn có thể tìm thấy chúng trong vali, trên thùng xe tải,..
2.6. Bản lề lá 270 độ – ray trượt
Bản lề lá 270 độ đi kèm ray trượt hay còn gọi là bản lề giảm chấn. Bản lề này nhỏ hơn nhiều so với bản lề mông. Chúng được thiết kế để sử dụng trong không gian nhỏ.
Tương tự với các loại bản lề ở phía trên, mô hình này cũng có 2 lá. Trong đó, một lá được lắp vào khung cửa trong khi lá còn lại được gắn vào cửa.
Hai lá này kết hợp với nhau thành một đốt ngón tay tròn cho phép cửa đóng mở. Thiết kế nhỏ gọn, tiện dụng làm cho bản lề này trở thành sự lựa chọn tuyệt vời cho những không gian hẹp, nhỏ.
2.7. Bản lề dây đeo
Bản lề dây đeo là bản lề thường thấy ở cổng ra vào của ngôi nhà. Cho đến nay, bản lề dây đeo là một sự lựa chọn độc đáo nhất trên thị trường. Chúng có kích thước ngắn nhất nhưng cũng có những chiếc lá dài nhất trong số các bản lề hiện nay.
Mô hình này phổ biến với các dạng cổng ra vào, cửa trước, cửa thường xuyên đóng mở.
2.8. Bản lề Knuckle Olive
Bản lề Knuckle Olive có hình chữ H vô cùng độc đáo. Khi cửa mở, bản lề tạo thành hình chữ “H”. Khi cánh cửa đóng lại, chúng ta chỉ có thể nhìn thấy các khớp của bản lề, có hình dạng giống đốt ngón tay.
Thiết kế của bản lề làm cho nó trở nên vô cùng linh hoạt. Ngoài việc sử dụng cho các cánh cửa ngoại thất, nhiều người còn sử dụng bản lề này để lắp ráp các cánh cửa tủ. Nó có thiết kế lớn nên rất bền.
2.9. Bản lề Pivot
Bản lề Pivot hay còn gọi là bản lề trục. Chúng được thiết kế để làm việc với những cánh cửa có trọng lượng lớn. Thông thường, các cánh cửa lớn thường gặp vấn đề trong việc giữ thẳng hàng với tường và sàn nhà. Bản lề trục có thể khắc phục sự cố này.
Bản lề này được thiết kế để xoay khi cửa mở ra, giúp giữ cánh cửa cố định.
2.10. Bản lề tùy chỉnh hạng nặng
Tên gọi của mô hình này đã nói lên cấu tạo, vai trò cũng như bản chất của nó. Bản lề hạng nặng được thiết kế để phù hợp với hình dạng và chức năng của bất kỳ loại bản lề nào khác ở trên. Nó là sự lựa chọn tuyệt vời cho các cánh cửa lớn, nặng, sử dụng thường xuyên.
Sự khác biệt lớn nhất giữa bản lề hạng nặng và bản lề thông thường là chúng có kích thước dày hơn. Theo ước tính, nó dày hơn ¼ inch so với bản lề thông thường.
2.11. Bản lề cửa dành cho nội thất bên trong
Không chỉ các bản lề của cánh cửa bên ngoài cần được chú trọng ví nó giúp bảo vệ sự an toàn của ngôi nhà, cánh cửa bên trong cũng cần phải được cân nhắc cẩn thận không kém.
Bản lề dành cho các cửa bên trong rất đa dạng vì những cánh cửa này có đủ hình dạng và kích cỡ. Mỗi loại đều có những ưu và nhược điểm riêng. Do đó, điều quan trọng nhất là bạn phải biết về từng loại bản lề cửa nội thất để có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình.
2.12. Bản lề lò xo tác động kép
Một trong những loại bản lề cửa nội thất tốt nhất là lò xo tác động kép. Loại bản lề này không sử dụng được cho các cổng, sửa bên ngoài vì chúng không thể chịu được trọng lượng của cửa thép hoặc sợi thủy tinh.
Mô hình này được thấy nhiều nhất trong nhà bếp và phòng ăn. Đôi khi nó cũng được sử dụng trong cửa quán cà phê, cửa xoay, xích đu…
Do thiết kế của bản lề, chúng cho phép cửa xoay theo cả hai hướng. Có hai hình trụ ghép lại với nhau dựa vào một chiếc lá hình vuông. Thiết kế này tạo ra một sự tương phản hoàn toàn giữa nó và bản lề cửa bên ngoài.
2.13. Bản lề cánh bướm
Bản lề cánh bướm, hay còn gọi là bản lề âm dương. Nó thường được sử dụng trên các loại cửa trang trí nội thất.
Bản lề này không thể nâng hoặc hỗ trợ trọng lượng to lớn của một cánh cửa bên ngoài. Mặt khác, thiết kế của chúng làm cho cửa nội thất trở nên phong cách, thẩm mỹ hơn.
Bất cứ ai đang muốn thêm một chút điểm nhấn và sự tinh tế cho không gian nhà, thì nên thử sử dụng bản lề này. Với thiết kế cơ bản trông giống như một đôi cánh bướm, bản lề này có thể được tùy chỉnh để đáp ứng nhu cầu cá nhân.
2.14. Bản lề Bi-Fold
Bản lề Bi-Fold ít phổ biến hơn một chút so với các bản lề cửa khác.
Trong một số tình huống, mọi người có thể cần một bản lề với nhiều lá có độ dài khác nhau. Bản lề Bi-Fold có thể giải quyết vấn đề đó.
Bi-fold có thiết kế của một bản lề gấp hai lần. Trên một bản lề, có nhiều trục cho phép cửa di chuyển ở một mức độ lớn hơn. Trong một số trường hợp, mọi người thậm chí có thể tùy chỉnh độ dài của lá để phục vụ một số mục đích cụ thể.
2.15. Bản lề cờ
Bản lề cờ không phổ biến lắm. Nhưng có một số tình huống cụ thể, loại bản lề này rất cần thiết.
Bản lề cờ thường được gắn vào cửa nhựa PVC. Mô hình này có thiết kế độc đáo. Thay vì có hai bản lề gắn vào một khớp ngón tay trung tâm, bản lề này có một lá gắn vào một chốt. Bản lề được thiết kế để xoay xung quanh chốt, giúp bản lề có thể xoay 360 độ.
3. Những Lưu Ý Khi Chọn Bản Lề Cho Cửa Thép Chống Cháy
3.1 Chất Liệu Bản Lề
Chất liệu làm bộ bản lề rất đa dạng: Hợp kim (Al+Zn hay Atimon), nhôm (Al), sắt (Fe), sắt khử từ (Inox 201), Inox 304 , đồng thau, thép chịu lực…
Một bản lề dành cho cửa chống cháy được xem là đạt tiêu chuẩn khi nó đạt các yêu cầu sau:
- Chất liệu bền vững: không bị oxy hóa, rỉ, sét, nứt, gãy, dễ bị bào mòn…
3.2 Độ Bền Cao
- Phục vụ một khoảng thời gian rất dài theo tuổi thọ của bộ cửa chống cháy và tuổi thọ của công trình (nhiều công trình trên 100 năm).
- Giúp bộ cửa không bị xệ, cạ nền, gây hư hại tới bộ cửa chống cháy và các phụ kiện khác đính trên cửa, cũng như ảnh hưởng tới khóa của (bộ khóa cửa hoạt động tốt, tuổi thọ cao phụ thuộc rất nhiều vào độ tốt của bộ cửa).
- An toàn cao: Chống lại việc kích (bẫy) bản lề. Kẻ trộm tay nghề cao thường đột nhập vào nhà qua đường bản lề, chứ không phải qua đường khóa cửa như nhiều người thường nghĩ (vấn đề an toàn khi gắn bản lề chúng tôi sẽ trình bày ở mục cách gắn bản lề lên cửa).
3.3 Chú Ý Về Chất Liệu
- Bản lề inox tốt không bị gãy, nứt, rỉ, sét, oxy hóa khác (nam châm không hít nhưng bản chất thực sự chỉ là sắt khử từ vẫn bị oxy hóa, sét, rỉ, gãy như kim loại sắt bình thường).
- Đồng thau tốt khác với đồng thau kém chất lượng. Đồng thau chất lượng kém có tỉ lệ nhôm kẽm pha với đồng quá nhiều, dễ bị gãy, nứt, chịu lực kém khi bo (treo) cửa.
- Chất liệu thép không gỉ, khả năng chịu tải lớn, độ bền xoay cao.
3.4 Màu Sắc – Kiểu Dáng – Phong Cách Kiến Trúc
Tùy theo phong cách kiến trúc của công trình. Chất liệu, màu sắc, hoa văn của bộ cửa chống cháy, phong thủy của căn nhà mà người kiến trúc sư sẽ chỉ định nên sử dụng loại bản lề nào cho phù hợp.
3.5 Chú Ý Màu Sắc, Kiểu Dáng, Phong Cách Kiến Trúc
Những công trình mang phong cách hiện đại (Mỹ, Singapore…) thường dùng bộ bản lề mang phong cách mạnh mẽ, cứng, chắc, khỏe, hiện đại.
Những công trình mang phong cách cổ điển, công trình nhiều đường nét, nhiều văn hoa, nhiều điểm nhấn (Pháp, Ý, Tây ban nha, Thổ Nhĩ Kỳ…) thường dùng bộ bản lề đồng thau hoặc có hoa văn trên bản lề.
3.6 Độ Nặng Nhẹ Của Bộ Cửa Chống Cháy
Sức nặng của bộ cửa chống cháy được tính theo mômen lực quay theo phương thẳng đứng. Bộ cửa càng cao hoặc càng rộng sẽ sử dụng loại bản lề có tải trọng tương thích.
Có 2 tiêu chuẩn cho bộ bản lề thông dụng trên thị trường Việt Nam (ở các nước còn rất nhiều tiêu chuẩn khác) mà người kỹ sư thiết kề cửa chống cháy thường sử dụng.
- 4x3x3: Bản lề có độ cao 100mm (1 tấc) dầy 3mm (3ly), độ rộng của bản lề 30mm (3 phân). Thường dùng cho những bộ cửa chống cháy có độ cao không quá 2100mm và chiều rộng nhỏ hơn 950mm như cửa chính nhỏ, cửa đi, cửa phòng, cửa toilet, cửa sổ…
- 5x3x3: Bản lề có độ cao 130mm (1 tấc3) dầy 3mm (3ly), độ rộng cách bản lề 30mm (3 phân). Thường dùng cho những bộ cửa có độ cao trên 2100mm và chiều rộng lớn hơn 950mm như cửa mặt tiền, cửa chính…
4. Cách Gắn Bản Lề Lên Một Cánh Cửa
Khi gắn bản lề lên cửa người thợ cần chú ý các điểm sau:
- Kiểm tra kỹ khung bao xem nó có thật sự vuông góc với mặt cốt nền hay chưa (rất quan trọng).
- Kiểm tra cánh cửa chống cháy xem nó có thật sự ke tại 4 góc cửa chống cháy (vuông góc) và những thanh đố ngang, đố dọc của cánh cửa có thật sự liền lạc, khớp, vuông góc với nhau không (không được cong, nhót, vênh..).
- Sau khi các bước trên đã kiểm tra xong chúng ta mới bước vào giai đoạn gắn bản lề lên cửa chống cháy, treo lên khung bao theo nguyên tắc.
- 3 bản lề phải luôn nằm trên một đường thẳng (3 điểm thẳng hàng).
- Bản lề số 1 (đầu tiên) cách đầu cánh (top) 10 đến 12cm, bản lề số 2 (bản lề cuối cánh) cách cuối cánh cửa (bottom) từ 10 đến 12cm, bản lề còn lại (bản lề số 3) nằm khoảng giữa bản lề số 1 với bản lề số 2.
- Trên đây là những thông tin về các lựa chọn bộ bản lề và cách gắn bản lề lên cánh cửa mà chúng tôi vừa chia sẻ. Hi vọng những thông tin chúng tôi vừa cung cấp có thể giúp quý khách hàng phần nào trong việc lựa chọn loại bản lề cho cửa chống cháy phù hợp.
Bài viết đã giúp bạn trả lời cho câu hỏi Bản lề là gì? và có những loại bản lề nào. Công dụng và cấu tạo của bản lề, từ đó giúp bạn có sự lựa chọn tốt nhất khi có ý định mua sắm.
Xem thêm >>
