English
Hãy cùng Alumax tìm hiểu về cách phân biệt giữa thép cán nóng và thép cán nguội, quy trình sản xuất, ứng dụng, đơn vị cung cấp thép cán nóng và thép cán nguội… Thép là một loại nguyên vật liệu không thể thiếu trong ngành công nghiệp xây dựng, thép được biết đến với nhiều loại là thép hình, thép hộp, thép ống, thép tấm… mỗi một loại thép lại được ứng dụng ở nhiều những lĩnh vực khác nhau.
Cán chính là quá trình tạo ra thép cán nóng và thép cán nguội. Về bản chất thép cuộn cán nóng hoặc thép cuộn cán nguội là tên gọi cho quá trình sản xuất, là một trong những công đoạn cuối cùng trong chế tạo thép. Ở giai đoạn đầu, các nguyên liệu làm thép được đưa vào lò nung nóng tạo thành phôi. Sau đó được cán nguội và tạo hình để tạo ra thép cán nóng và thép cán nguội các dạng.
1. Thép Cán Nóng Là Gì ?
Thép cán nóng là thép được cuộn cán nóng ở nhiệt độ cao (> 1.700 độ F) cao hơn nhiệt độ kết tinh của nhiều loại thép. Quá trình này giúp thép thành phẩm dễ sử dụng hơn.
Để làm ra thép cuộn nóng thì phải bắt đầu từ phôi thép. Phôi thép được núng nóng sau đó ép dẹp thành cuộn lớn. Tiếp đến chúng được giữ ở nhiệt độ cao và chạy qua các con lăn để đạt tới kích thước thành phẩm. Sau đó thép sẽ được cắt theo nhu cầu và đóng gói.
1.1. Đặc Điểm Của Thép Cán Nóng
Một bề mặt của thép thu nhỏ, phần còn lại đã được làm mát từ nhiệt độ cực đoan.
Cạnh và góc tròn của thép cán nóng được làm tròn các thanh và sản phẩm dạng tấm.
Thép có sự bóp méo nhẹ, nơi làm mát có thể tạo thành hình thang hơi ngược so với góc vuông hoàn hảo.
1.2. Lợi Ích Của Thép Cán Nóng
Thép cán nóng đòi hỏi chế biến ít hơn thép cán nguội nên có giá thành rẻ hơn, sử dụng phổ biến hơn.
Thép cán nóng có độ bền cao nên được ứng dụng tại công trình mà kích thước cụ thể không quá quan trọng như đường sắt và các công trình xây dựng.
2. Thép Cán Nguội Là Gì ?
Thép cán nguội là thép cán nóng đã thông qua chế biến. Thép cán nóng sau khi để nguội sẽ được cán lại ở nhiệt độ phòng cho ra kích thước chính xác và chất lượng bề mặt thép tốt hơn.
Quy trình hoàn thiện thép cán nguội bao gồm quay, mài, đánh bóng. Mỗi khâu lại giúp sửa đổi các mẫu thép cán nóng để đạt được thành phẩm tinh tế, chất lượng nhất.
2.1. Đặc Điểm Của Thép Cán Nguội
Chất lượng hơn thép cán nóng, bề mặt hoàn thiện hơn.
Bề mặt thép mịn và có dầu nhờn.
Thanh thép có dạng vuông, góc cạnh được xác định rõ.
Ống thép có độ đồng tâm cao hơn, thẳng hơn.
2.2. Lợi Ích Của Thép Cán Nguội
Thép cán nguội được sử dụng trong các công trình có tính kỹ thuật, chính xác và thẩm mỹ cao hơn. Thép cán nguội cứng và bền hơn thép cán nóng, dễ thi công hơn tuy nhiên chúng cũng có giá thành cao hơn.
3. Quy Trình Sản Xuất Thép
Giai đoạn 1: Xử lý quặng
Trong giai đoạn này các nguyên liệu đầu vào như: Quặng viên (Pellet), quặng sắt (Iron ore), quặng thiêu kết, và các chất phụ gia như than cốc (coke), đá vôi (lime stone) được đưa vào lò nung (Blast furnace).
Nếu là phế liệu cũng sẽ được nung nóng tới 1 nhiệt độ nhất định để làm thành dòng kim loại nóng chảy (hot metal).
Giai đoạn 2: Tạo dòng thép nóng chảy
Dòng kim loại nóng chảy được hình thành từ giai đoạn 1, được dẫn tới lò cơ bản (Basic oxygen furnace), hoặc lò hồ quang điện (Electric arc furnace).
Tại đây, kim loại nóng được xử lý, tách tạp chất và tạo ra sự tương quan giữa các thành phần hoá học.
Là cơ sở để quyết định mẻ thép tạo ra cho loại sản phẩm nào, thuộc mác thép nào.
Ví dụ mẻ thép sẽ dùng để cán thép thanh vằn SD390 thì các thành phần hoá học sẽ được điều chỉnh ngay ở giai đoạn này để cho ra mác thép SD390.
Giai đoạn 3: Đúc tiếp liệu
Dòng kim loại sau khi ra khỏi giai đoạn 2 được đưa tới:
Steel Castings: Đúc các sản phẩm khác.
Tới lò đúc phôi: Từ lò này sẽ đúc ra 3 loại phôi:
Phôi thanh (Billet) là loại phôi thanh có tiết diện 100×100, 125×125, 150×150 dài 6-9-12m. Thường dùng để cán kéo thép cuộn xây dựng, thép thành vằn.
Phôi phiến (Slab) loại phôi thành thường dùng để cán ra thép cuộn cán nóng, thép tấm cán nóng, thép cuộn cán nguội hoặc thép hình.
Phôi Bloom là loại phôi có thể sử dụng thay thế cho phôi thanh và phôi phiến.
Sau khi, phôi được đúc xong có thể để ở hai trạng thái: Trạng thái nóng và trạng thái làm nguội.
Trạng thái nóng (hot direct rolling) trạng thái này duy trì phôi ở một nhiệt độ cao sau khi ra khỏi quá trình hình thành phôi để đưa thẳng vào quá trình cán sản phẩm.
Trạng thái nguội của phôi để chuyển tới các nhà máy khác và sẽ được làm nóng lại (Reheating furnace) tại các nhà máy đó để đưa vào quá trình cán sản phẩm.
Giai đoạn 4: Cán
Phôi được đưa vào các nhà máy để cán ra các sản phẩm thép:
Đưa phôi vào nhà máy thép hình (Section mill) để cán ra các sản phẩm thép như sau: Rail (thép ray); Sheet pile (thép cừ lòng máng); Shape (thép hình các loại); Bar (thép thanh xây dựng).
Đưa phôi vào nhà máy thép (wire rode mill) để cán ra thép cuộn trơn xây dựng.
Đưa phôi vào nhà máy thép tấm (Plate mill) để cán ra thép tấm đúc (Plate).
Đưa phôi vào nhà máy thép cán nóng (Hot Strip mill), phôi sẽ được cán ra thép cuộn cán nóng (Hot roll coil-HRC).
Hoặc thép tấm cắt (cắt ngay kho ra cuộn và đóng kiện – Hàng Baotou).
Trong quá trình cán ra thép cuộn cán nóng thép cuộn đang ở nhiệt độ cao (VD 780oC).
Nếu muốn cán ra thép cuộn cán nguội (Cold roll coil-CRC) thì hạ nhiệt độ cuộn thép đó xuống nhiệt độ thích hợp (VD:480oc) và tiếp tục cán giảm độ dày.
Như vậy, ngay ở giai đoạn này sản xuất ra thép cuộn cán nguội và thép cuộn cán nóng.
Hiện nay, các nhà máy cán lại ở Việt Nam đang sử dụng Phôi thép cuộn cán nóng: (1,75-5,0 mm) sau đó đưa vào lò nung lên tới nhiệt độ thích hợp (VD 480oC) để cán giảm độ dày ra thép cuộn cán nguội.
Từ các nhà máy thép cán nóng sau khi cán ra thép cuộn cán nóng có thể đưa thẳng tới nhà máy cán thép ống hàn (welded pipe mill).
Đưa phôi vào nhà máy cán thép ống đúc (Seemless pipe mill) để sản xuất ra thép ống đúc.
Trên đây, là quy trình sản xuất các sản phẩm thép. Như vậy chúng ta có thể hiểu được thép cán nguội, cán nóng sản xuất ra như thế nào.
4. Cách Phân Biệt Thép Cán Nóng Và Thép Cán Nguội
Điểm khác biệt của thép cán nóng và thép cán nguội nằm ở giai đoạn cán thép – là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất thép. Thép cán nóng là sản phẩm được tạo ra từ quá trình cán nóng ở nhiệt độ 1000 độ C. Trong khi thép cán nguội là sản phẩm được hình thành từ quy trình cán nguội và nhiệt độ cán thường khá thấp, đôi khi có thể tương đương với nhiệt độ phòng.
Về thành phẩm
Quá trình cán nóng và cán nguội sẽ cho ra các thành phẩm với màu sắc bề mặt khác nhau. Bề mặt thép cán nguội sẽ mịn màng và màu sáng trong khi sản phẩm cán ngón sẽ có bề mặt thô xám. Mép biên của thép cán nguội được xén thằng và sắc mép trong khi thép cán nóng sẽ có hai biên bo tròn, xì xì, và rỉ sét khi để lâu.
Về dung sai và độ dày
Thành phẩm cán nóng sẽ có dung sai nhiều hơn vì quá trình thành phẩm đang cán nóng rồi tự nguội đi sẽ không thể kiểm soát được quá trình tự biến dạng.
Thành phẩm cán nguội sẽ có dung sai thấp, tức là độ chính xác cao hơn bởi vì nó đã trải qua quá trình làm nguội được kiểm soát.
Độ dày của thép cán nguội từ 0.15mm – 2.0 mm. Độ dày của thép cán nóng từ 0.9mm trở lên.
Bảo quản
Thép cán nguội thường được bảo quản trong nhà và có một lớp bao bì bên ngoài để giúp giữ cho bề mặt không bị trầy xước.
Thép cán nóng có thể để ngoài trời trong một thời gian dài và không cần bao bì bảo quản.
Giá thành
Sản phẩm cán nguội sẽ có mức giá cao hơn so với sản phẩm thép cán nóng do thép cán nguội có tính năng vượt trội về độ bền, bề mặt đẹp, dung sai thấp.
Xem thêm >>
